بررسی نقش انگیزش در تعلیم و تربیت دانش آموزان

دنیای پرهیجان یادگیری

 چرا بعضی دانش آموزان ، مشتاقانه به تکالیف آموزشگاهی روی می آورند و در انجام دادن تکالیف آموزشگاهی از خود سختکوشی نشان می دهند، حال آن که بعضی دیگر، از تکالیف آموزشگاهی اجتناب می کنند و از روی بی علاقگی به انجام دادن آنها مبادرت می ورزند؟ چرا بعضی دانش آموزان از یادگیری در مدرسه و خارج از مدرسه لذت می برند و به پیشرفتشان افتخار می کنند، حال آن که بعضی دیگر، نسبت به یادیگری آموزشگاهی دلواپس و ناشادند؟ اینها پرسش های انگیزشی اند و برای یادگیری آموزشگاهی دانش آموزان اشارات مهم در بر دارند.

انگیزش با یادگیری ارتباط دارد، زیرا یادگیری فرآیندی متعالی است که مستلزم کوشش عمدی و آگاهانه است. حتی اگر دانش آموزانی که از توانایی بالا برخوردارند، هنگام یادگیری توجه کافی نداشته باشند و کوشش از خود نشان ندهند، قادر به یادگیری نخواهند بود. برای این که دانش آموزان بتوانند از برنامه های درس آموزشی حداکثر بهره را ببرند، باید مربیان و پرورشکاران زمینه ای فراهم آورند که در آن دانش آموزان به درگیری در فعالیت های یادگیری برانگیخته شوند.

رابطه میان انگیزش و یادگیری سال ها توجه روان شناسان را به خود جلب کرده است. در این ارتباط می توان گفت برای این که ما چیزی را یاد بگیریم باید:

1- به یادگیری آن راغب باشیم.

2- قدرت و توانایی یادگیری آن را داشته باشیم.

3- فرصت و امکان یادگیری آن به ما داده شود.

4- در آنچه یاد می گیریم راهنمایی لازم شده باشد.

از این 4 عامل ، 3 عامل قدرت ، فرصت و راهنمایی وقتی سودمند خواهند بود که ما یاد گرفتن را بخواهیم ، یعنی محرک یا انگیزه ای ما را به آموختن برانگیزد، زیرا همان طور که می دانیم یادگیری عبارت از تغییر کم و بیش دائمی در رفتار است که در نتیجه فعالیت خود فرد انجام می گیرد.

فرد نیز وقتی فعالیت می کند که عاملی او را به این فعالیت برانگیزد، پس بدون انگیزه و برانگیختگی یادگیری وجود نخواهد داشت بنابر این هرگونه آموزشی باید بر نیازها و انگیزه های اساسی و فرعی در دانش آموزان مبتنی باشد و رغبت های آنها را برای آموختن برانگیزد. وجود انگیزه نه تنها با آغاز یادگیری ضروری است ، بلکه برای ادامه و تقویت آن و حل مسائل و مشکلاتی که پیدا می شود و کاربرد آموخته ها در اوضاع تازه نیز ضرورت دارد و بدین سبب که انگیزه قوی دقت و تمرکز فعالیت ذهنی را زیاد می کند، پیدایش خستگی را به تاخیر می اندازد و پذیرش راهنمایی را در یاد گیرنده بیشتر می کند. به این ترتیب انگیزه یا محرک ، شرط ضروری هرگونه یادگیری است.

درباره تاثیر انگیزش بر یادگیری ، پژوهش های زیادی انجام شده است . در یک مطالعه تازه تر چند محقق آثار عوامل مهم مانند توانایی یادگیرندگان ، آموزش معلمان و انگیزش بر یادگیری را در متجاوز از 25هزار دانش آموز مورد بررسی قرار دادند.

مهم ترین عاملی که مستقیم با میزان یادگیری رابطه مثبت نشان داد، سطح توانایی یادگیرندگان بود. پس از آن ، 2عامل مهم دیگر، یکی آموزش معلم و دیگری انگیزش برای یادگیری بودند. پژوهشگران مذکور (کیت و کول ) در نتیجه گیری از بررسی خود نوشتند به نظر می رسد دانش آموزانی که در یک مدرسه دارای کیفیت و برنامه های سطح بالا به تحصیل اشتغال دارند از انگیزش زیادی برخوردارند.

دانش آموزانی که انگیزش تحصیلی بالایی دارند، فعالیت های تحصیلی بیشتری را می پذیرند، تکالیف درسی بیشتری انجام می دهند و در نتیجه موفقیت بیشتری کسب می کنند.

انگیزش تشویقی

اساسا استفاده از مشوق ها برای تغییر جهت رفتار برانگیخته شده به استفاده از وابستگی های تقویت به طور عاقلانه مربوط می شود، برای مثال ، در کلاس های ابتدایی ، کودک خردسال ممکن است به خاطر فعالیت های اجتماعی تقویت دریافت کند. کار کردن با دیگر کودکان و رابطه برقرار کردن با معلم به شکل مناسب برای یادگیری موثر ضروری است . کودک از راه اشتیاق به کسب تایید دیگران ، پرهیز از عدم تایید آن و برخورداری از یک جایگاه احترام اجتماعی در میان همگان برانگیخته می شود.

انگیزش پیشرفت

یکی دیگر از نیازهایی که پژوهش های زیادی را به خود اختصاص داده نیاز به پیشرفت با انگیزه پیشرفت است . انگیزه پیشرفت را به صورت یک میل یا علاقه به موقعیت کلی یا موقعیت در یک زمینه فعالیت خاص تعریف کرده اند. پژوهش های انجام شده در این زمینه نشان داده اند که افراد از لحاظ این نیاز با هم تفاوت دارند. بعضی افراد دارای انگیزه سطح بالایی هستند و در رقابت با دیگران و در کارهای خود برای کسب موقعیت بسختی می کوشند. بعضی دیگر انگیزه چندانی به پیشرفت موقعیت ندارند و از ترس شکست آماده خطر کردن برای کسب موفقیت نیستند.

پژوهش های انجام شده نشان داده که افراد دارای انگیزه پیشرفت زیاد در انجام کارها و از جمله یادگیری بر افرادی که از این انگیزه بی بهره اند، پیشی می گیرند. بنا به نظریه اتکینسون ، اشخاصی که دارای انگیزه پیشرفت زیاد هستند در تکالیفی که دارای درجه استواری متوسطند و نه خیلی دشوار و نه خیلی آسان توفیق زیادی به دست می آورند، یعنی تکالیفی که این افراد در آن حداکثر جدیت را نشان می دهند تکالیفی هستند که انجام دادن آنها مستلزم قدری تقبل خطر است.

وظایف انگیزشی معلم

ابتدا باید چند نکته ریز درباره یادگیری را همیشه در نظر داشته باشیم : همیشه آنچه را یاد می گیریم خوب نیست . آدمی ، بد را همچون خوب یاد می گیرد. همیشه یادگیری آگاهانه انجام نمی گیرد و گاهی هم بدون این که آگاه باشیم یاد می گیریم . همیشه آنچه را می آموزیم آشکار نیست یا بزودی ظاهر نمی شود، بلکه گاهی ناپیداست یا در بلندمدت ظاهر می شود، مانند آموختن نفرت از یک شی ئ یا یک شخص . در هر صورت پدیده مهم در یادگیری که همیشه ضروری است ، انگیزش یا برانگیختگی است و هر معلم در برانگیختن محصلانش دارای 4وظیفه اساسی است.

1- درگیر کردن محصلان که وظیفه تحریکی است.

2- توصیف و توضیح درست به محصل که آنچه را او می تواند در پایان آموختن انجام دهد (توانایی های تازه ) و این را وظیفه انتظاری گویند.

3- تدارک پاداش هایی برای پیشرفت در راهی که پیشرفت محصل را برمی انگیزد و این وظیفه تشویقی است.

4- کاربرد پاداش ها و تنبیه برای هدایت و کنترل رفتار منحرف و این را وظیفه انضباطی خوانند.

روش های ایجاد انگیزش یادگیری

طرح مطالب درسی به صورت پرسش های جالب : مطالب یا موضوعی را که می خواهیم کودک و نوجوان یاد بگیرد به صورت پرسش یا پرسش هایی روشن و جالب که آنها را به فعالیت ذهنی و پویندگی ترغیب کند، مطرح کنیم.

باید کوشید تا در دانش آموزان احساس نیاز به وجود آید. وقتی دانش آموزی بر اثر شکست در درس تازه نسبت به آن درس نگرش منفی پیدا می کند، باید به او کمک کرد در درس تازه موفقیت کسب کند و در نتیجه به تصویری مثبت تر نسبت به توانایی خود در مورد یادگیری مطلب درسی دست یابد، زیرا یادگیری همراه با موفقیت به ایجاد انگیزه منجر می شود. آنچه را که از دانش آموزان به عنوان هدف آموزشی انتظار داریم در آغاز درس دقیقا برای آنان بگوییم.

هدف هایی را که مطرح می کنیم باید روشن ، معین و مناسب با توانایی دانش آموزان باشد.در شرایط مقتضی ، از تشویق های کلامی استفاده کنیم . استفاده از کلماتی چون خوب ، آفرین ، مرحبا و عالی پس از عملکرد درست دانش آموز، از تدابیر موثر در ایجاد انگیزه است.

باید شرایطی را فراهم کرد که دانش آموز موفقیت خود را احساس کند، زیرا هیچ چیز مانند خود موفقیت به موفقیت کمک نمی کند.تکالیفی را که ارائه می کنیم باید نه بسیار مشکل باشد و نه ساده .باید از ارائه تکالیف یکنواخت پرهیز کرد، به عبارت دیگر باید از خاصیت برانگیختگی مطالب مختلف استفاده کرد.از آزمون ها و نمره ها به عنوان وسیله ای برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان استفاده کنید.تکالیفی را که به دانش آموزان می دهید، همه را بعدا از آنان بخواهید.

تبادل نظر با دانش آموزان درباره مشکلات درس و شرکت دادن آنان در طرح نقشه های کار و فعالیت ، فواید زیادی دارد. قدردانی از کار دانش آموز او را به انجام کوشش و دلبستگی بیشتر وادار خواهد کرد.

می توان با فعال کردن دانش آموز هنگام تدریس و وادار کردن وی به انجام کارهایی درباره درس ، در او انگیزه قوی ایجاد کرد.

استفاده از علایق موجود یادگیرنده : مربیان و والدین می توانند علایق موجود دانش آموز را بشناسند و از آن استفاده کنند. به این صورت که از موضوع ها، دروس و فعالیت هایی که دانش آموز به آنها علاقه دارد در جهت علاقه مند کردن او به فعالیت هایی که کمتر علاقه دارد، استفاده کرد.

یکی دیگر از راه های ایجاد انگیزش ، تحریک حس کنجکاوی دانش آموزان است . اگر معلم بتواند ضمن درس ، مسائل مربوطی را مطرح یا طرح هایی را ارائه کند که نیاز به دانش و بینش داشته باشد آنچنان که دانش آموزان را برای یافتن پاسخ به تلاش و کوشش فکری وادارد.

وقتی درس با تفریح و بازی همراه باشد دانش آموزان به آموختن آن علاقه بیشتری پیدا می کنند. نکته دیگر برای افزایش انگیزش در دانش آموزان عبارت است از فراهم آوردن دروس و فعالیت های جالب.

صابر محمدی

منبع : جام جم

نظرات 14 + ارسال نظر
مسعود زبردست یکشنبه 13 آذر‌ماه سال 1390 ساعت 09:19 ب.ظ http://sanjesh2010.ir

قابل توجه مدیران محترم مدارس در مقاطع سه گانه و مراکز پیش دانشگاهی
نرم افزارهای تجزیه و تحلیل نمرات مستمر با کاربرد فراوان، سریع و دقیق برای مقاطع سه گانه به تفکیک: برای مراکز پیش دانشگاهی، دبیرستانها، هنرستانها، مدارس راهنمایی (عادی، مختلط، شاهد و شبانه روزی) و مدارس ابتدایی که خود شامل دو بخش: کمی « برای ارزشیابی نمرات مستمر»، و توصیفی « با کارائی فوق العاده سریع و آسان با تحلیلی متفاوت»، آماده ارائه به مدارس می باشد.استفاده از این نرم افزارها اطلاعات جامع و دقیقی را مطابق با آیین نامه امتحانات با صرف کمترین زمان ممکن در اختیار بازرسین، مسئولین مدرسه، اولیای دانش آموزان و خود دانش آموز قرار خواهد داد که در نهایت منجر به تصمیم گیری صحیح مدیران و اولیاء خواهد شد. این نرم افزارها در راستای دسترسی به کیفیت بالاتر در ارائه خدمات آموزشی، اطلاع رسانی مناسب به دانش آموزان و اولیاء جهت بررسی وضعیت دانش آموز بسیار حائز اهمیت می باشند.لازم به ذکر است که این نرم افزارها از طرف تهیه کننده پشتیبانی خواهد شد و برای سال های آینده هم قابل استفاده می باشند.
چند مورد از عملکردهای نرم افزار:
• ثبت کارنامه ماهیانه ی دانش آموزان با جزئیات کامل.
• محاسبه درصد قبولی و میانگین نمرات دانش آموزان.
• ترسیم انواع نمودار درصد قبولی و میانگین نمرات.
• تا هفت بار ارزشیابی و تحلیل در طول سال تحصیلی.
• بررسی رشد و افت نمرات بصورت درس به درس.
• تحلیل ماهیانه نمرات در سطح کلاس، پایه و مدرسه.
• تحلیل جامع نمرات دانش آموزان برای مشاور.
• تدوین لیست دبیر به تفکیک دروس برای هر پایه.
• تدوین راهنما برای قسمت های مختلف نرم افزار.
• توصیف وضعیت نهایی دانش آموزان.
• رتبه بندی دانش آموزان در سطح کلاس، پایه و مدرسه.
• مقایسه دانش آموزان شاهد و غیر شاهد در مدارس شاهد.
• مقایسه دانش آموزان خوابگاهی و غیر خوابگاهی در مدارس شبانه روزی.
• استفاده ساده ، سریع و آسان برای کاربران بدون نیاز به تخصص قبلی.
• تحلیل ماهیانه عملکرد دبیران و بررسی نقاط ضعف و قوت کار آنها.
• ارزشیابی توصیفی با رویکردی متفاوت برای مدارس ابتدایی.
• سی دی اورجینال با پشتیبانی و گارانتی دائمی از طرف تهیه کننده.
• قابل استفاده برای سال های آینده.
شماره تماس
09183750884

انجمن فرزانگان کویر جمعه 18 آذر‌ماه سال 1390 ساعت 12:06 ق.ظ http://farzanegan-kd.blogfa.com

با سلام

بر این ماتم باید خون گریست

سری بر نیزه ای منزل به منزل

به همراهش هزاران کاروان دل

سزد گر چشم ها در خون نشیند

چو دریا را به روی نیزه بیند
انجمن فرزانگان کویر

محمد جمعه 18 آذر‌ماه سال 1390 ساعت 11:58 ق.ظ http://moahmoahma.blogfa.com

سلام همکار گرامی از مطالبتون استفاده میکنم اگه لایق دونستی با ورزش و زندگی لینکم کن واطلاع بده تا لینکت کنم[گل]

احمد شنبه 19 آذر‌ماه سال 1390 ساعت 07:31 ب.ظ http://nbt.blogfa.com

به روزم

تقربی جمعه 25 آذر‌ماه سال 1390 ساعت 10:46 ب.ظ http://tafakoreziba.blogfa.com/

سلام و خسته نباشی همکار محترم .

مجید رحمانی پنج‌شنبه 1 دی‌ماه سال 1390 ساعت 11:26 ب.ظ http://majid-1350.mihanblog.com

سلام برادرم!
ازاین نسبت وقرابت خرسندم
عاشق دنیای هیجان وEQ هستم
مقالات زیبایی نوشته اید
موفق باشید

فهیمه سه‌شنبه 6 دی‌ماه سال 1390 ساعت 08:23 ب.ظ

:---$$$$$ _____------------------------------- _____$$$$$
__$$$$$$$$*_____--------------------------__,,$$$$$$$$*
___$$$$$$$$$$,,____-----------------__,,$$$$$$$$$$*
____$$$$$$$$$$$$___ ._____.___$$$$$$$$$$$$
____$$$$$$$$$$$$$,_ا_____ '_,,$$$$$$$$$$$$$
____$$$$$$$$$$$$$$,, ___ _$$$$$$$$$$$$$$$
____$$$$$$$$$$$$$$$$.@:.$$$$$$$$$$$$$$$$
______***$$$$$$$$$$$@@$$$$$$$$$$$****
__________,,,__*$$$$$$@.$$$$$$,,,,,,
_____,,$$$$$$$$$$$$$* @ *$$$$$$$$$$$$,,,
____*$$$$$$$$$$$$$*_@@_*$$$$$$$$$$$$$
___,,*$$$$$$$$$$$$$__.@.__*$$$$$$$$$$$$$,,
_,,*___*$$$$$$$$$$$___*___*$$$$$$$$$$*__ *',,
*____,,*$$$$$$$$$$_________$$$$$$$$$$*,,____*
______,;$*$,$$**'____________**'$$***,,
____,;'*___'_.*__________________*___ '*,,ژ

فهیمه سه‌شنبه 6 دی‌ماه سال 1390 ساعت 08:24 ب.ظ

آقا بهمن چه وبلاگ ناااازی داری...چقدر مطالبت مفیدن

بهادری جمعه 9 دی‌ماه سال 1390 ساعت 08:22 ب.ظ http://yademehr.blogfa.com/

سلام
ممنون از مقالات مفیدتون
فعالیت تون در دنیای مجازی نسبت به گذشته کمتر شده . شاید وقت و فرصت کافی برای بیشتر آمدن و حضور پررنگ تر ندارید .
امیدوارم شاد و موفق و سربلند باشید

بهادری چهارشنبه 14 دی‌ماه سال 1390 ساعت 12:07 ق.ظ

خصوصی
سلام آقای رحمانی عزیز
دیروز یکی از همکارانم زنگ زد تو صداش غم و اندوه و اضطراب موج می زد می گفت از وقتی بازنشسته شدم خونه برام مثل جهنم شده اصلا دوست ندارم تو خونه بمونم افسرذه شدم و ...
جالبه که این خانم خودشو با 22 سال خدمت بازنشسته کرد ! خدا می دونه چند بار من بهش گفتم این کار رو نکن . گفت خسته ام حوصله ی بچه ها رو ندارم . گفتم یک سال مرخصی بدون حقوق بگیر . اما متاسفانه به حرف من گوش نکرد .
آقای رحمانی من از بچگی علاقه ی زیادی به بیرون رفتن از خونه نداشتم زمانی که نوجوان بودم سراسر تابستون رو تو خونه می موندم و کتاب و مجله می خوندم . الانم بیشتر دوست دارم تو خونه بمونم
اما همکاران دیگه مثل من نیستند من با همه شون در ارتباطم همکارانی که بازنشسته شدند برای خودشون سرگرمیهایی بیرون از خونه درست کردند مثلا کلاس ایروبیک کلاس یوگا پیاده روی کلاسهای قرآن و ...
من تو خونه خودمو با اینترنت و کتاب سرگرم کردم .
تو این مدتی که بازنشسته شدم دو تا مدرسه بهم پیشنهاد تدریس دادند ولی بعد از عمل ترجیح دادم هر دو پیشنهاد رو رد کنم .
شما باید حتما برای خودتون کاری بیرون از خونه دست و پا کنید اگه بشه تدریس در مدارس غیر انتفاعی ( رشته تون ریاضی بود ؟ اگه اینطور باشه که مشکلی ندارید )
اگه نشد برید دنبال ورزش . اینطوری از لحاظ روحی و جسمی به خودتون کمک می کنید .
فکر کنید ببینید چه کار دیگه ای می تونید بیرون از خونه انجام بدید . ... به هر حال تو خونه نمونید چون خیلی زود افسرده می شید .
خدا رو شکر با وجود دلتنگیهایی که اون بار براتون نوشتم من روحیه م خوبه . کلا آدم شاد و پرانرژی هستم اینو همه می گن
یک مقدار باید خودتونم به خودتون کمک کنید از الان عزا و ماتم گرفتید که چی ؟ ( وای منم اینطوری بودم ! )
نگران نباشید خدا بزرگه . این همه آدم بازنشسته شدند هر کاری اونا کردند ما هم می کنیم .
شبتون بخیر

modir sch1.ir شنبه 17 دی‌ماه سال 1390 ساعت 08:48 ب.ظ http://sch1.ir


با سلام
پایگاه توسعه فناوری اطلاعات مدرسه ی اول همزمان با بازگشایی مدارس به صورت آزمایشی و از ابتدای زمستان 90، راه اندازی شد. شما می توانید در این پایگاه سایتی کاملا رایگان با امکانات کامل مدیریت مدرسه ایجاد کنید.
لطفا بعد از آشنایی با پایگاه توسعه فن آوری اطلاعات مدرسه اول، جهت حمایت از ما و گسترش فناوری اطلاعات در تعلیم و تربیت کشور، این پایگاه را در یک پست معرفی کرده و لینک پایگاه را در وبلاگتان قرار دهید و سایر همکاران را دعوت کنید.
هدف ما توسعه فناوری اطلاعات در بین مدارس، معلمان و دانش آموزان به صورت کاملا کارآمد و رایگان است.
با تشکر
آدرس ‏پایگاه www.sch1.ir

.................................... سه‌شنبه 20 دی‌ماه سال 1390 ساعت 11:21 ق.ظ http://www.moallemo-shagerdesh.blogfa.com


_________♥♥♥♥♥♥♥♥__________♥♥♥♥♥♥
_______♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥_______♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥
_____♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥____♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥
_____♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥_♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥
_____♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥
______♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥
_______♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥
_________♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥
____________♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥
______________♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥♥
_________________♥♥♥♥♥♥♥♥♥
__________________♥♥♥♥♥♥
___________________♥♥♥♥
___________________♥♥
__________________♥♥
_________________♥
_______________♥
____________♥♥
__________♥♥♥
_________♥♥♥♥
_______♥♥♥♥♥♥♥
_______♥♥♥♥♥♥♥♥
________♥♥♥♥♥♥♥♥
__________♥♥♥♥♥♥♥♥
____________♥♥♥♥♥♥♥
_____________♥♥♥♥♥♥
_____________♥♥♥♥♥
____________♥♥♥♥
_________♥♥♥♥


سلام آپم
منتظر نظر زیباتون هستم

شریفی چهارشنبه 5 بهمن‌ماه سال 1390 ساعت 09:11 ب.ظ http://zarian.blogfa.com

همکار ارجمند سلام
خسته نباشی وبلاگت عالیه با تبادل لینک موافقی خبرم کن
با تشکر

prinston پنج‌شنبه 13 بهمن‌ماه سال 1390 ساعت 08:10 ب.ظ http://www.emoshaver.com

سایت بسیار جالب و پرمحتوایی دارید به نوعی یک مرجع و مجله الکترونیکی برای راهنمایی و مشاوره افراد در زمینه های مرتبط است .

برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد